door: Ewout Jansen

Onderstaand gesprek plaatste www.folia.nl in twee instanties op Internet: 

FOLIA: Wat moet een moslim doen als hij hoort dat iemand grapjes maakt over de islam? 

KABLI: Als een moslim iemand grappen hoort maken, moet hij reageren. Hij moet zeggen: stop met die flauwekul van jou, stop met die grapjes over de islam. Een echte moslim, die radicaal is, kan hem slaan of doodmaken. 

FOLIA: Keurt u dat goed? 

KABLI: Ja. Hij mag hem afmaken. Sorry. Echt waar. Als hij te ver gaat over de islam, moet die man volgens de islam dood. 

FOLIA: En dat vindt u goed? 

KABLI: Wie ben ik dat ik goed vind of niet goed vind? 

FOLIA: Wat vindt de Imam daarvan? 

KABLI: De Imam heeft daar niets mee te maken. Alleen de Islam zegt: je mag geen grappen maken. Je mag de Islam niet beledigen. Een moslim die hoort dat de Islam wordt beledigd, moet reageren.  

Verbazend genoeg luidde de link naar het eerste geluidsfragment: “Je mag hem afmaken: Moskee Assoena over Ewout Jansen.” De openingvan het bijbehorende artikel deelde mee: "Cabaretier en rechtenstudent Ewout Jansen 'mag geslagen worden of dood gemaakt volgens de Islam'. Dit zegt een woordvoerder van moskee Assoenna aan de Frederik Hendrikstraat in Amsterdam. Deze woensdag brengt Folia een uitgebreide reportage over de cabaretier, die naar eigen zeggen wel vaker wordt bedreigd." Uit de tweede opname bleek dat de naam ‘Ewout’ pas na een kwartier valt. Het weglaten van de openingsvraag bij het eerste fragment, zorgde voor veel verwarring. Dat er creatief gemonteerd is, weten we dankzij Aboutaleb. Om een einde te maken aan de gerezen commotie deed hij onmiddellijk een persbericht uit dat de uitspraken door een willekeurige voorbijganger waren gedaan. Ter verdediging plaatste Folia toen het hele gesprek on-line. Daaruit bleek inderdaad dat het geen voorbijganger was, maar ook dat de algemene opmerkingen over het gebruik van geweld ten onrechte op mij zijn betrokken!

Later is zelfs gesuggereerd dat de uitspraken een reactie waren op specifiek podiummateriaal van Ewout en Etienne. Dat moet dan wel uitermate grof zijn; het ging zelfs over Mohammed meldde 1vandaag ernstig. Flauwekul. Iedereen die de voorstelling gezien heeft, weet dat het vrij onschuldige grapjes zijn. De algemeen bekend geworden ‘versie van de werkelijkheid’ is gevaarlijk en verklaart waarschijnlijk de grote terugloop in boekingen van onze voorstelling. Bovenstaande fouten zijn daarna door vrijwel alle kwaliteitsmedia herhaald, terwijl wij tot stomme verbazing van het journaille steeds maar riepen dat het anders zat. De werkelijke gang van zaken was al weken te reconstrueren uit de originele geluidsopname en de persberichten die te vinden zijn op onze website ewoutenetienne.nl 

Dat ik “naar eigen zeggen” wel vaker word bedreigd, is verzonnen door een journalist van Folia. Desalniettemin liet de NRC mij dit in citaatvorm zeggen, terwijl ik absoluut weiger boze kreten van een handjevol pubers na afloop van onze voorstellingen te kwalificeren als bedreigingen, hoezeer journalisten ook aandringen. In de NRC van 17 maart geeft Maarten Huygen wel een correcte weergave van de feiten. Om het zover te krijgen, heb ik weken lang intensief moeten lobbyen.  
Als een journalist eindelijk overtuigd was geraakt van het feit dat de heftige uitspraken uit de moskee niet over mij persoonlijk gingen, verwees de publikatie in de kop van zijn artikel toch naar een individuele bedreiging aan mijn adres (Opinio, de Volkskrant). Terwijl toch niet eenvoudig valt in te zien waarom één lid van een cabaretduo een doodsbedreiging zou krijgen en de ander niet. Wel is te begrijpen dat Folia (universiteitsblad van de UvA) alleen over de Amsterdamse helft van een duo rapporteert. Andere media hoeven niet alles op UvA-studenten te betrekken. 
Zelfs 1vandaag knipte op 19 maart zijn reportage zo, dat het leek alsof de bedreigingen exclusief aan mij zijn gericht, terwijl de journalisten in kwestie precies wisten hoe het zat: het waren algemene uitlatingen. Ook Spijkerman (Tien) knipte dat element eruit. De rest van de pers had al evenmin belangstelling voor deze nuancering. "Een goed verhaal moet je niet checken" lijkt het wel. 
Wat er werkelijk in de Assoena-moskee gezegd is, had een serieus debat onder humoristen verdiend. Dat de bedreigingen algemeen zijn, en niet uitgelokt door specifieke grapjes, maakt ze des te kwalijker en onbegrijpelijker. Het is niet ondenkbaar dat cabaretiers er nog voorzichtiger van worden. Er zijn de afgelopen tijd dan ook ongekend felle discussies gevoerd onder bekende grappenmakers. Maar daarover hebben we niets mogen lezen.Verder ook een vreemde mediastilte over een bekende cabaretier van Marokkaanse afkomst die in hetzelfde beruchte geluidsfragment uit de moskee tot afvallige werd verklaard.

Vrijwel al onze collega-cabaretiers hebben dezelfde ervaringen als wij met driftige moslimpubertjes. Bevreesd voor een ‘anti-islam’ stempel vertellen ze dat niet aan de pers. Daardoor krijgen journalisten geen goed beeld van de werkelijkheid. Cabaretiers verwachten dat de pers het toch niet nuchter zou opschrijven. Ik kan bevestigen dat de angst voor reputatieschade inderdaad reëel is.  Steeds verzekerden beroemde media-persoonlijkheden en politici ons dat we óf de boel moesten gaan simplificeren óf niets meer moesten zeggen. Is dat inderdaad de modus operandi van de mensen die veel met journalisten omgaan? Dan lopen de krantenlezers en tv-kijkers wel heel veel belangrijke verhalen mis. Misschien dat journalisten daarom regelmatig aan het fantaseren slaan?  

Het heeft geen zin daar chagrijnig over te doen. Mensen informeren zich nu eenmaal via het nieuws en lachen om cabaret. We kunnen dat ook maar beter zo houden. Er zit maar één ding op. Cabaretiers, theaterprogrammeurs, hoofdredacties en journalisten moeten eerlijker, dapperder, scherper en preciezer worden. Misschien dat we dan inderdaad zoals Teeuwen en Maassen mij toevertrouwden ‘beter de volgende rel kunnen afwachten’. Want het blijft vermoedelijk nog wel even lachen met die moslims.